Herdenking 2010
De herdenking 2010 vond plaatst op zaterdag 1 mei.
Ook dit jaar was er weer een groot aantal aanwezigen om de gevallenen
te herdenken.
Na de gebruikelijk ontvangst in hotel Midland en de stille tocht naar
het monument sprak de voorzitter van de stichting, dhr W. Rutten, en
dhr. W.M.A. Smit, voorzitter van de stichting Herdenking Bevrijding
Stad Utrecht, de aanwezigen als volgt toe:
(Toespraak Dhr. W. Rutten; voorzitter Stichting Herdenkingsmonument
Fort de Bilt)
Dames en heren, welkom op onze herdenking.
Speciaal noem ik mevrouw Haak-Griffioen, de loco-commissaris van de
provincie Utrecht, de heer Wolfsen burgemeester Utrecht, de heer
Gerritsen burgemeester van De Bilt en de heren Van de Ploeg en Knegtman
van nationaal Monument Kamp Amersfoort.
Het is volgende week 65 jaar geleden dat aan Wereldoorlog II een einde
kwam, waardoor in ons land vrede en rust terugkeerde.
Dat dit vele offers gekost heeft staat vast. Het verlies aan
mensenlevens is dan ook de kern van onze herdenking hier in Fort de
Bilt.
Door deze verliezen zijn andere levens verwoest of tenminste zwaar
beschadigd. Daar is nu na 65 jaar nog geen einde aan gekomen.
De generatie, ouders van, is inmiddels gestorven.
De echtgenotes, broers en zussen van zijn hoog bejaard.
De tweede generatie, de kinderen van, hebben moeten leren leven met het
verlies van en het gemis aan een vader. Dit is een blijvend letsel.
Om daarbij dit jaar extra stil te staan wordt de krans van onze
stichting gelegd door twee dochters van vaders die hier gefusilleerd
zijn.
Mevrouw Zuidendorp moest meemaken hoe haar vader thuis van tafel werd
gehaald. Hij is op 50-jarige leeftijd op 15 september 1944
ge-executeerd. Mevrouw Nieuwenboom-Colet was nog een baby, toen haar
vader op 39-jarige leeftijd, op 8 maart 1945 op dit fort om het leven
kwam.
De voelbare gevolgen van wereldoorlog II gaan nog verder. We spreken
dan inmiddels over de derde generatie. De kleinkinderen van, waarvan
sommigen ook hier aanwezig zijn.
65 is een getal dat synoniem staat voor rust en staken van
activiteiten; in ons geval is dat absoluut niet waar.
Het is en blijft onze taak om de gedachte aan de slachtoffers levend te
houden. Daarom zijn wij bijzonder verheugd dat u hierbij vandaag
aanwezig bent.
Op 5 mei vieren wij 65 jaar bevrijding. Wij stellen het zeer op prijs
dat wij vandaag de heer Smit, voorzitter van de stichting Herdenking
Bevrijding Stad Utrecht, bereid hebben gevonden bij het monument het
woord tot ons te richten.
Will Rutten, voorzitter
(Toespraak Dhr. W.M.A. Smit; voorzitter Stichting Herdenking Bevrijding
Stad Utrecht)
Dames en Heren,
Tussen 3 mei 1942 en 3 mei 1945 zijn op Fort de Bilt ongeveer 140
personen door een vuurpeloton omgebracht. Dit Fort is daarmee een
symbool van de meedogenloosheid van Nazi Duitsland. Maar bovenal is dit
Fort ook een symbool van de moed om daartegen in verzet te komen.
Na de blikseminval van 10 mei 1940 en de snelle capitulatie was
Nederland verdoofd en verward. Maar na een goed jaar Duitse bezetting
en het volgen van de activiteiten van het Derde Rijk via de radio werd
het steeds meer mensen duidelijk dat de nationaal-socialistische
ideologie en de daarbij behorende doelstellingen kwaadaardig en
verderfelijk waren en dus bestreden moesten worden.
Er ontstonden verzetsgroepen van allerlei aard. Knokploegen,
sabotagegroepen, spionagegroepen, illegale nieuwsverspreiding, hulp aan
joden en andere onderduikers, pilotenhulp, Engelandvaarders en nog veel
meer.
De Duitse politie- en veiligheidsdiensten openden een felle jacht op de
leden van de diverse verzetsgroepen. Actief zijn in de illegaliteit was
zeer gevaarlijk. Sommigen werden op heterdaad betrapt bij het uitvoeren
van missies, anderen werden opgepakt bij onverhoedse razzia's, en
helaas, velen werden verraden.
Opgepakte verzetsmensen werden op onmenselijke wijze ondervraagd en
gemarteld om informatie te verkrijgen over de groepsleden en hun
werkwijze. Velen hielden hun mond tot en met het vuurpeloton, enkelen,
gedrogeerd en uitgeput, sloegen door.
Maar het verzet groeide met de jaren, omdat steeds duidelijker werd dat
nazisme, fascisme en racisme een duivels bondgenootschap vormden dat
met alle middelen verdiende bestreden te worden.
De moed en de inspiratie van de mannen en vrouwen die zich aansloten
bij het verzet moet heel sterk zijn geweest. Daaruit bleek duidelijk
dat de idealen van vrede, vrijheid, tolerantie en wederzijds respect
niet zomaar zijn uit te doven door de monsterachtige ideologie van de
Ubermensch.
In die gerechtvaardigde verzetsstrijd hebben velen het leven gelaten.
Wij herdenken hen met eerbied en respect, elk jaar weer.
Maar, dames en heren, we zijn onze helden meer verschuldigd dan hen te
gedenken. De Tweede Wereldoorlog is ten einde, maar de strijd om een
rechtvaardige wereldorde moet nog elke dag worden voortgezet.
Erupties van kwaad en kwaadaardigheid doen zich wereldwijd voor, op
grote schaal, op kleine schaal, tussen volkeren en naties, binnen
volkeren en naties. Aangedreven door het in stand houden van
ongerechtvaardigde ongelijkheid op velerlei terrein: ongelijkheid in
welvaart, ongelijkheid in wederzijds respect, ongelijkheid in kennis en
ontwikkeling.
Het heet misschien de jure geen racisme, maar het handhaven van
machtsblokken met superioriteit in welvaart en kennis is de facto een
vorm van uitbuiting en machtsmisbruik.
Het leidt bovendien tot gevaarlijke vormen van frustratie en agressie.
Dagelijks plukken wij wereldwijd de wrange vruchten van het in stand
houden van een orde van ongelijkheid.
In een wereld waarvan de bevolking in snel tempo groeit, ontstaat
schaarste aan elementaire behoeften, zoals drinkwater, grondstoffen en
voedsel.
Het gevecht om deze schaarse, basale behoeften kan tot rampzalige
ontwikkelingen leiden. Instabiele staten, ongrijpbare terreurgroepen ,
de simpele beschikbaarheid van dood en verderf zaaiende wapens van
allerlei aard, dat alles moet het besef in ons doen ontstaan, dat
eerlijkheid het langst duurt.
Een solidaire wereldsamenleving, waarin actief gestreefd wordt naar het
scheppen van gelijke kansen voor iedereen, biedt de beste kansen op
stabiliteit en vrede.
De gevallenen in de Utrechtse Forten en de vele anderen die hun leven
gegeven hebben in het verzet, al die gevallenen hebben een onschatbare
bijdrage geleverd aan de be-eindiging van de naziterreur.
Wij zijn het aan hen verschuldigd nu onze nek uit te steken voor het
bevorderen van een rechtvaardige wereldorde. Wij moeten bereid zijn te
vechten voor hun ideaal, dat toch ook het onze is, nl. voor iedereen
een plek waar je gerust en vrij kunt wonen en werken in een goede
verstandhouding met alle mensen om je heen. Alleen binnen een
rechtvaardige wereldorde kan het ideaal van onze gevallen helden
bewaarheid worden en blijven.
Ik dank u.